BM Genel Sekreteri António Guterres, “Soğuk Savaş’ın zirvesinden bu yana görülmeyen bir nükleer tehlike dönemi” ile karşı karşıya olduğumuzu söyledi. Sözleri, New York’taki Birleşmiş Milletler’de Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması Taraflarının 2022 Gözden Geçirme Konferansı’nda geldi.
Getty Images aracılığıyla Ed Jones/AFP
başlığı gizle
Altyazıyı aç/kapat
Getty Images aracılığıyla Ed Jones/AFP
BM Genel Sekreteri António Guterres, “Soğuk Savaş’ın zirvesinden bu yana görülmeyen bir nükleer tehlike dönemi” ile karşı karşıya olduğumuzu söyledi. Sözleri, New York’taki Birleşmiş Milletler’de Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması Taraflarının 2022 Gözden Geçirme Konferansı’nda geldi.
Getty Images aracılığıyla Ed Jones/AFP
BM Genel Sekreteri António Guterres’e göre, dünya şu anda son on yılda herhangi bir zamandan daha fazla stres yaşıyor. Ve insanlık şimdiye kadar “nükleer çatışmanın intihar hatasından” kaçınmış olsa da, geçmişin birçok dersinin unutulmuş göründüğü bir zamanda gerilimler yeni zirvelere ulaşıyor.
Dünyanın en iyi diplomatı New York’ta nükleer silahların yayılmasının önlenmesi konulu bir BM konferansında yaptığı açıklamada, “Bugün, insanlık sadece bir yanlış anlama, nükleer imhadan bir yanlış hesaplamadır.” Dedi.
Nükleer silahların yol açtığı felaket riskleri hakkında ilk kez bu kadar korkunç bir uyarı yapılmadı. Guterres ve diğerlerinin şimdi alarmı neden yükselttiğine kısa bir bakış:
Küresel siyaset zor durumda
Guterres, “İklim krizi, keskin eşitsizlikler, çatışmalar ve insan hakları ihlalleri ile COVID-19 salgınının neden olduğu kişisel ve ekonomik yıkım, dünyamızı hayatımız boyunca karşılaştığından daha fazla stres altına soktu.” Dedi.
BM lideri, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline de dikkat çekerek, “Soğuk Savaş’ın zirvesinden beri görülmeyen bir nükleer tehlike dönemiyle karşı karşıya olduğumuzu” söyledi.
Rusya, ülkesinin Ukrayna’yı vahşice işgaline doğrudan müdahale eden herhangi bir ülkeye karşı defalarca nükleer misilleme tehdidinde bulundu.
Rusya’nın nükleer silah kullanma isteğini değerlendiren Fred Kaplan, kitabın yazarı Bomba: Başkanlar, Generaller ve Nükleer Savaşın Gizli TarihiMart ayında NPR’ye “Böyle bir şeyin olma ihtimali Küba füze krizinden bu yana her zamankinden daha yüksek bir ihtimal” dedi.
Nükleer cephanelikler büyüyor ve modernleşiyor
2017’de Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Uluslararası Nükleer Silahları Kaldırma Kampanyası’na veya ICAN’a göre, yüksek gerilim, ülkelerin nükleer varlıklarını azaltmak yerine artırmaya ve modernize etmeye bakmalarını daha olası kılıyor.
“Aynı zamanda, beş nükleer silahlı NPT’nin tümü [non-proliferation treaty] ICAN yöneticisi Beatrice Fihn BM konferansı hakkında yaptığı açıklamada, üye devletlerin anlaşma kapsamındaki silahsızlanma yükümlülüklerini ihlal ettiğini ve yıkıcı nükleer savaş riskini artırdığını söyledi.
Guterres, silah stoklarındaki artışın Soğuk Savaş’ın ardından yıllarca süren ilerlemeyi tersine çevirdiğini söyledi.
“Devletler, gezegenimizde yeri olmayan kıyamet günü silahlarını stoklamak ve yüz milyarlarca dolar harcamak için sahte güvenlik arıyorlar” dedi ve hakim rekabet ve güvensizlik atmosferine dikkat çekti.
Guterres’e göre, “Şu anda dünya çapında cephaneliklerde yaklaşık 13.000 nükleer silah tutuluyor”.
Ukrayna krizinden önce bile, eğilim köklü ve geniş kapsamlıydı. Örneğin geçen yılın sonlarında Hindistan, nükleer yetenekli balistik füzesinin yeni güncellenmiş bir versiyonunu test etti – Amerikan Bilim Adamları Federasyonu’ndaki Nükleer Bilgi Projesi tarafından belirtildiği gibi, nükleer cephanesindeki birkaç ilerlemeden biri.
Hiroşima yıldönümü yaklaşıyor
Guterres, ABD’nin Japonya’ya düzenlediği ilk nükleer saldırının yıldönümünü kutlamak için bu hafta sonu Hiroşima’ya gitmeye hazırlanıyor.
Hiroşimalı Japonya Başbakanı Fumio Kishida, Pazartesi günü BM konferansında yaptığı konuşmada, nükleer silaha sahip tüm ülkeleri sorumlu davranmaya çağırdı.
Kishida, Japonya’nın potansiyel stok azaltma konulu ABD-Rusya görüşmelerine desteğini dile getirdi ve ülkesinin “ABD ve Çin’i nükleer silahların kontrolü ve silahsızlanma konusunda ikili bir diyaloga girmeye teşvik ettiğini” söyledi.
Kishida, iki yaşındayken Hiroşima saldırısından kurtulan, ancak 10 yıl sonra lösemiden ölen Japon kız Sasaki Sadako’ya bir saygı duruşu niteliğinde katlanmış bir kağıt turna getirdi. Origami turnaları, nükleer savaş tehdidi olmadan yaşama arzusunun bir sembolü haline geldi.
1975’teki ilk BM nükleer silahların yayılmasını önleme konferansından bu yana, kabaca bir ay süren toplantılar normalde her beş yılda bir yapılıyor. Ancak pandemi, 2020 seanslarını şimdiye kadar ertelenmeye zorladı.